हामी मानवको सदैंव असल साथी कुकुर हो !
ह्याप्पी डल्ले राजा..
कुकुर तिहार वा नरक चतुर्दशी यमपञ्चकको दोस्रो दिन अर्थात् कार्तिक कृष्ण चतुर्दशीको
दिन हो ।
यस दिन मृत्युका देवता यमराजलाई प्रशन्न पार्न कुकुरको पूजा
गर्ने गरिन्छ।
कुकुरलाई यमराजको दूत मानिन्छ ।
कुकुर तिहारको दिन कुकुरलाई टीका तथा
घाँटीमा फूलको माला लगाइन्छ ।
यस दिन कुकुरको
सम्मान स्वरूप मासु, दूध, अण्डा र कुकुरको खाना
लगायत विभिन्न खाद्य
पदार्थहरू खान
दिइन्छ ।
यस दिन कसैले कुकुरप्रति
अनादरपूर्ण व्यवहार गरेमा
त्यसलाई पाप मानिन्छ ।
कुकुरलाई आज्ञापालक एवं रक्षकको रूपमा मानव जातिले लिने गर्छन। विभिन्न अपराध गर्ने अपराधीहरू पत्ता
लगाउने, अध्ययन–अनुसन्धान
गर्ने कार्य पनि कुकुरले गर्दछ ।
कुकुरले घरको रेखदेख तथा चोर–डाँकाहरूबाट बचाउने कार्य गरी मानिसलाई सहयोग
गर्दै आएको छ ।
त्यसैगरी कुनै प्राकृतिक प्रकोप तथा दैवी विपत्ति हुने बेलामा पूर्वसूचना
समेत दिन्छ ।
कुकुरलाई भैरवको बाहन पनि भनिन्छ।
अध्यात्मिक कथन
प्राचीन संस्कृत महाकाव्य महाभारतमा स्वर्ग जाने क्रममा पाँच पाण्डवलाई कुकुरको साथमा
राखिएको छ ।
पाँच पाण्डवहरू
आफ्नी पत्नी द्रौपदी र भाइहरूसँग हिमालय
पर्वत चढे ।
युधिष्ठिर र तिनको कुकुरबाहेक ती सबै बाटोमा लडेर मरे
मृत्यु भए त्यसपछि युधिष्ठिरले देवताहरूका राजा इन्द्रलाई भेटे,
जसले उनलाई स्वर्गमा स्वागत गरेका थिए । स्वागत गर्ने क्रममा उनले आफ्नो कुकुरलाई
पछाडि छोड्नु पर्ने शर्त अगाडि राखे ।
युधिष्ठिरले आफू कुकुर बिना स्वर्गमा प्रवेश गर्न अस्वीकार गरे र
पृथ्वीमा फर्किने बताए । यमराज कुकुरको
रुपमा आएका थिए र
उनले आफ्नो रुप प्रस्तुत गरे ।
इन्द्र उनको कर्मबाट प्रभावित भए र युधिष्ठिरका लागि स्वर्गको ढोका खोलिदिए ।
यमसँग श्यामा र शर्वरा नामका दुई कुकुर थिए, जसले नरकको
ढोकाको रक्षा गर्छन् ।
नेपाली हिन्दूहरूमा कुकुरको पूजा गर्नाले मानिसहरूले मृत्युलाई
सकारात्मक रूपमा हेर्ने
विश्वास गर्छन् र कुकुरले
उनीहरूको अन्तिम यात्रामा उनीहरूलाई पछ्याउँदछ ।
कुकुरहरूले
मानिसहरूलाई नरकमा यातनाबाट जोगाउने
आशा व्यक्त गर्छन् ।
कुकुरलाई यमको दूत मानिन्छ र उनलाई
खुशी पार्नका लागि कुकुरको पूजा गरिन्छ ।
