नेपाली काङ्ग्रेस पार्टीको आन्तरिक जीवनमा यतिबेला गहिरो तरङ्ग देखिएको छ । राजनीतिक गतिविधिहरूले नेपाली राजनीतिमा नयाँ सत्ता समीकरणको संकेत देखिएको छ ।
नेपाली कांग्रेसभित्र सक्रिय नेताहरूको चहलपहल र भेटघाटले राजनीतिक वृत्तमा नयाँ गठबन्धनको चर्चा तातिएको छ। विशेषगरी कांग्रेस नेता शेखर कोइरालाको दौडधुपले यो चर्चा झनै बलियो बनाएको छ। उनी पछिल्ला दिनहरूमा विभिन्न दलका शीर्ष नेताहरूसँग नियमित संवादमा देखिएका छन्। यता पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा भने हालसम्म मौन देखिएका छन्। उनको यो मौनतालाई कतिपयले रणनीतिक मौनता भनेका छन् भने कतिपयले नेतृत्वद्वारा अन्य नेताहरूलाई स्वतन्त्र रूपमा छलफल गर्न दिइएको संकेतको रूपमा बुझेका छन्।
एकातिर सरकारमा रहेका आफ्नै मन्त्रीहरूमाथि भ्रष्टाचार र अनियमितताका प्रमाणसहितका काण्डहरू सार्वजनिक भइरहेका छन् भने अर्कोतिर पार्टीका महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माहरू भने अपेक्षाविपरीत रहस्यमय ढङ्गले मौन देखिएका छन् ।
कोइरालाको सक्रियता र देउवाको मौनता नेपाली कांग्रेसभित्र शक्ति सन्तुलनको नयाँ पाटोको सुरुवात हुन सक्ने विश्लेषण गरिन्छ। साथै, अन्य दलहरूसँग समन्वय गरी आगामी राजनीतिक संरचना निर्माणतर्फ अघि बढ्ने संकेत पनि देखिएको छ । यसरी राजनीतिक सरगर्मी बढिरहेका बेला जनता र विश्लेषकहरूले आगामी दिनमा हुने सम्भावित सत्ता गठबन्धनतर्फ चासोका साथ हेरिरहेका छन्। कोइराला समूहको सक्रियता र देउवाको रणनीतिक मौनता मिलेर कांग्रेसभित्रको शक्ति संरचनामा ठुलो परिवर्तन ल्याउने हो त? अबको केही दिनले यसबारे थप स्पष्ट संकेत दिनेछ।
नेपाली राजनीतिक वृत्तमा पछिल्ला दिनहरूमा शक्ति सन्तुलनको नयाँ तरंग देखिन थालेको छ। विशेषगरी नेपाली कांग्रेसभित्र देखिएको चहलपहलले नयाँ सत्ता समीकरणको संकेत दिएको राजनीतिक विश्लेषकहरूको मूल्याङ्कन छ ।
कांग्रेस नेता डा. शेखर कोइरालाले विभिन्न दलका शीर्ष नेताहरूसँग गरेको भेटघाट र छलफलले कांग्रेसभित्र मात्र होइन, समग्र सत्ता संरचनामा पनि चलखेल सुरु भएको अनुमान गर्न सकिन्छ। उनको सक्रियता पछिल्लो समयमा झनै तीव्र बनेको देखिन्छ, जसले ’कोइराला समूह’ले सत्ता सन्तुलनमा नयाँ भूमिका खोजिरहेको संकेत गर्छ।
डा. कोइराला पछिल्ला दिनहरूमा नेकपा एमाले, माओवादी केन्द्र, र जनता समाजवादी पार्टीका नेताहरूलाई भेट्दै आएका छन्। यस्ता भेटघाटलाई कतिपयले भावी सत्ता गठबन्धनको सम्भावित खाका तयार गर्ने प्रयासका रूपमा लिएका छन्। कांग्रेस नेतृत्वप्रति असन्तुष्ट रहेको कोइराला पक्ष लामो समयदेखि पार्टीभित्र निर्णायक भूमिका खोज्दै आएको छ। अहिलेको सक्रियता त्यसैको निरन्तरता हो भन्ने विश्लेषण गरिएको छ।
यता, पार्टी सभापति तथा पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा भने यो सबै प्रक्रियामा मौन छन्। उनले कोइरालाको भेटघाटबारे कुनै सार्वजनिक टिप्पणी गरेका छैनन्। यस मौनतालाई कतिपयले राजनीतिक धैर्य र संयमका रूपमा हेरेका छन् भने अरूले नेतृत्वको कमजोर प्रतिकार क्षमता भनेर आलोचना गरेका छन्।तर देउवा पक्षका निकट नेताहरू भन्छन्, “सभापति मौन छन् भन्ने अर्थ यो होइन कि उनी अनभिज्ञ छन्। परिस्थितिको अध्ययन गरेर समय आएपछि आवश्यक कदम चालिन्छ।”
नेपाली कांग्रेस नेतृत्व तहमा गुटगत ध्रुवीकरण नयाँ होइन। तर हालको परिप्रेक्ष्यमा कोइरालाको दौडधुपले पार्टीभित्र वैकल्पिक नेतृत्वको माग बलियो बन्दै गएको आभास दिएको छ। यस्तो अवस्थामा सत्ता समीकरणमा कांग्रेसको भूमिका अझ निर्णायक बन्नेछ, विशेष गरी वर्तमान सरकारको स्थायित्व, सम्भावित फेरबदल वा नयाँ गठबन्धन निर्माणको सन्दर्भमा।कोइरालाको सक्रियता र देउवाको मौनता मिलेर नेपाली कांग्रेसभित्र नयाँ राजनीतिक तरलता ल्याउने संकेत देखिन्छ। यो तरलता सत्ता समीकरणसम्मै प्रभाव पार्न सक्छ। तर, यो प्रक्रिया कतिसम्म जालो बुनिन्छ र अन्ततः के परिणाम आउँछ भन्ने कुरा भने आगामी दिनले नै स्पष्ट पार्नेछ।